Phân tích bài thơ con cò của Chế Lan Viên chọn lọc siêu hay

1. Dàn ý Phân tích bài thơ con cò của Chế Lan Viên chọn lọc siêu hay:

1.1. Mở bài:

– Giới thiệu về Chế Lan Viên: nhà thơ nổi tiếng với phong cách thơ độc đáo, trí tuệ và triết lí.

– Giới thiệu bài thơ Con cò: Một bài thơ mang chất liệu dân gian với những hình ảnh thơ đặc sắc đã phát ra khúc ca tình mẹ và ý nghĩa lời ru trong cuộc đời mỗi người.

– Nêu vấn đề của luận điểm: hình ảnh con cò trong bài thơ.

1.2.Thân bài:

a. Hình ảnh con cò theo lời ru tuổi thơ của con, nó là biểu tượng cho cuộc đời bận rộn của mẹ:

– “Con vẫn ôm trong tay….bay”: lời mẹ thủ thỉ với con, con cò đến với con từ thuở còn thơ trong lời ru của mẹ.

– Con cò bay… Đồng Đăng”: Hình ảnh con cò gợi cuộc sống xưa từ thôn quê đến phố xá rộng mở => con cò là hình ảnh của hồn quê, hồn đất nước.

– “Con cò đi ăn đêm… Con cò sợ rúc rích”: Hình ảnh con cò trong lời ru không chỉ là hồn quê hương mà còn là hình ảnh tượng trưng cho những người nông dân, những người phụ nữ… trong bài hát.

– “Ngủ yên!… băn khoăn”: “Cánh cò” trong câu hát của mẹ đến với bạn khi bạn còn chưa hiểu nhưng biết đâu bạn sẽ cảm nhận được giai điệu ngọt ngào và yêu thương. sự bảo vệ trở lại của mẹ.

⇒ Vận dụng sáng tạo những hình ảnh, câu ca dao => những câu ca dao ấy đã len lỏi vào tâm hồn trong sáng của trẻ thơ.

b. Hình ảnh con cò trong tâm trí em và theo em suốt cuộc đời:

– Hình ảnh con cò với giai đoạn tiềm ẩn của người con qua lời ru của mẹ “Con cò đứng ngơ ngẩn… đôi lứa”: Con cò gần gũi, gắn bó với con từ thuở còn thơ.

– Theo em trên mọi nẻo đường đời:

+ “Mai em không lớn em sẽ theo cò đi học”: trở thành người bạn đồng hành trên bước đường đến trường của em.

+ Con cò cũng “đi theo giày độc”, không rời, bạn sẽ trở thành “nhà thơ”, đôi cánh sẽ tiếp tục gắn bó với bạn không mệt mỏi, không bao giờ rời xa.

⇒ Cách diễn đạt, cấu trúc mang tính ám chỉ, sử dụng nhiều câu cảm thán => Con cò đã thực sự trở thành người bạn đồng hành từ thuở còn thơ cho đến khi tôi chưa lớn.

⇒ Hình ảnh cánh cò đồng hành cùng con là biểu tượng cho người mẹ, cho tình mẹ luôn gắn bó, che chở cho con trên hành trình dài rộng của cuộc đời

c. Ý nghĩa lời ru qua hình ảnh con cò, con cò là biểu tượng của lòng mẹ:

– Hình ảnh “con cò” được nhấn mạnh ở ý nghĩa tượng trưng, con cò là hình ảnh tượng trưng cho lòng mẹ “dù ở gần con… cò mãi thương con”.

– Từ sự thấu hiểu lòng mẹ, nhà thơ trăn trở về quy luật tình yêu: “Con dù lớn lên vẫn là con của mẹ… lòng mẹ vẫn theo con”.

⇒ Các từ “mặc dù”, “vẫn” nhấn mạnh tình mẫu tử gắn bó bền chặt.

– Kết bài quay lại tiếng ru và tóm tắt hình tượng con cò trong lời ru đó.

⇒ Ý nghĩa lời ru: Lời ru đến với em một cách tự nhiên, qua lời ru em cảm nhận được bao điều thân thuộc, êm đềm của quê hương, cũng cảm nhận được tấm lòng bao la của người mẹ, lời ru. Hãy hoàn thiện tâm hồn bé bỏng để con lớn lên biết yêu thương và trân trọng những giá trị tốt đẹp.

1.3. Kết bài:

– Nêu được tính biểu tượng nghệ thuật và thành công trong nội dung biểu đạt của tác phẩm.

– Liên hệ mở rộng: Nêu suy nghĩ của bản thân về tình mẫu tử trong cuộc sống.

2. Phân tích bài thơ con cò của Chế Lan Viên chọn lọc siêu hay:

Chế Lan Viên (1920-1989) tên thật là Phan Ngọc Hoan, quê Quảng Trị, lớn lên ở Bình Định. Ông là nhà thơ kiệt xuất có nhiều đóng góp quan trọng cho nền văn học nước nhà thế kỷ XX. Nhà nước truy tặng ông Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật. Phong cách thơ Chế Lan Viên rất độc đáo, sắc sảo, trí tuệ, khúc triết và trữ tình. Hình ảnh trong thơ ông phong phú, đa dạng, kết hợp giữa yếu tố thực và ảo, được tạo nên bởi trí tưởng tượng phong phú nên ẩn chứa vô vàn điều bất ngờ, thú vị.

Bài thơ Con cò gợi lại hình ảnh con cò quen thuộc trong ca dao nhưng nhà thơ không dừng lại ở những nghĩa có sẵn mà mở rộng, nâng tầm nó trở thành biểu hiện cao cả của người mẹ, lòng mẹ bao la, sâu nặng, khát khao được sống. của mỗi đứa trẻ.

Bài thơ Con cò được viết theo thể tự do, các câu thơ dài ngắn không đều, nhiều câu lặp lại, nhịp điệu thay đổi linh hoạt. Mỗi đoạn mở đầu bằng một vài câu thơ ngắn, tiếp đến là những câu dài mở ra những liên tưởng phong phú hoặc những suy tư triết lý sâu sắc.

Khai thác hình ảnh con cò trong những câu hát ru có từ hàng nghìn năm trước, bài thơ Con cò của Chế Lan Viên phê phán phẩm chất mẹ mờ và khẳng định ý nghĩa to lớn của lời ru đối với đời sống tinh thần của mỗi đứa con. Mọi người.

Bố cục bài thơ gồm 3 phần, được sắp xếp theo tiến trình phát triển ý nghĩa của hình ảnh trung tâm.

Phần 1: Hình ảnh người con đến với tuổi thơ qua lời ru của mẹ.

Phần 2: Hình ảnh con cò đi vào tiềm thức của tuổi thơ, trở nên gần gũi và sẽ gắn bó suốt đời với con người.

Đoạn 3: Từ hình ảnh con cò, tác giả suy ngẫm về ý nghĩa lời ru và lòng mẹ bao la.

Hình ảnh con cò quen thuộc trong ca dao được Chế Lan Viên lấy làm hình ảnh chủ đạo của bài thơ. Con cò là hình ảnh ẩn dụ cho người nông dân, đặc biệt là người phụ nữ trong cuộc sống bận rộn nhưng có tấm lòng nhân ái, đức hi sinh. Chế Lan Viên khai thác hình ảnh con cò với ý nghĩa biểu tượng cho lòng mẹ:

Con còn bế trên tay
Con chưa biết con cò
Nhưng trong lời mẹ hát
Có cánh cò đang bay:
“Con cò bay la
Con cò bay lả
Con cò cổng phủ,
Con cò Đồng Đăng…”

Những câu ca dao trên làm ta liên tưởng đến câu ca dao đã trở thành lời ru quen thuộc của bà, của mẹ;

Con cò bay lả, bay la,
Bay từ cửa phủ bay ra cánh đồng…
Con cò bay lả, bay la
Bay từ cửa phủ bay về Đồng Đăng…

Tác giả chỉ lược bớt một số từ trong mỗi câu ca dao để góp phần thể hiện phong phú ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh con cò.

Không gì bằng niềm hạnh phúc của người mẹ ru con ngủ trong khung cảnh êm đềm. Hạnh phúc thay những đứa trẻ được ru giấc ngủ êm đềm bằng lời ru ngọt ngào của mẹ:

Cò một mình cò phải kiếm lấy ăn,
Con có mẹ, con chơi rồi lại ngủ.
“Con cò ăn đêm,
Con cò xa tổ,
Cò gặp cành mềm,
Cò sợ xáo măng…”

Ngày xưa họ phải khổ luyện kiếm cái ăn dưới ruộng sâu và sống nương tựa lẫn nhau. Còn hôm nay con được mẹ nuôi ẵm nên con chơi rồi ngủ. Những khoảng trống trong lời ru của mẹ là những cảm xúc phiêu bồng sinh sôi. Nhưng con không phải sợ vì mẹ luôn ở bên con. Mẹ là chỗ dựa tin cậy, là lá chắn suốt đời cho con:

Ngủ yên! Ngủ yên!
Cò ơi, chớ sợ!
Cành có mềm, mẹ đã sẵn tay nâng!
Trong lời ru của mẹ thấm hơi xuân,
Con chưa biết con cò, con vạc.
Con chưa biết những cành mềm mẹ hát,
Sữa mẹ nhiều, con ngủ chẳng phân vân.

Qua lời ru thân thương của mẹ, hình ảnh con cò đã đi vào tâm hồn tuổi thơ một cách nhẹ nhàng, thư thái. Lời ru của mẹ là khởi đầu cho con đường đi vào thế giới tâm hồn của mỗi đứa trẻ, lứa tuổi còn ngơ ngác, đứa trẻ chưa thể hiểu nội dung, ý nghĩa lời ru nhưng ta cảm nhận được tình yêu thương. vuốt ve, mơn trớn bằng những âm điệu ngọt ngào, êm dịu. Họ nhận được tình yêu và sự bảo vệ của người mẹ bằng trực giác.

Khổ thơ đầu được ghép lại bằng những hình ảnh thật đáng yêu: Sữa mẹ dồi dào, con đã ngủ say và băn khoăn.

Ở khổ thơ thứ hai, những cánh mỏng trong lời ru đã chìm sâu vào tiềm thức của tuổi thơ, trở nên gần gũi, thân thiết và sẽ theo em đến suốt cuộc đời. Hình tượng con cò trong ca dao vẫn tiếp tục sống trong mỗi chúng ta bởi nó đã được xây dựng nên bằng chính kinh nghiệm và trí tưởng tượng phong phú của nhà thơ. Hình ảnh con cò tượng trưng cho lòng mẹ, sự dìu dắt, đùm bọc dịu dàng, bền bỉ của người mẹ đối với con.

Với tấm lòng chan chứa yêu thương, người mẹ hiền ru con vào giấc ngủ say:

Ngủ yên ! Ngủ yên! Ngủ yên !
Cho cò trắng đến làm quen,
Cò đứng ở quanh nôi
Rồi cò vào trong tổ.
Con ngủ yên thì cò cũng ngủ
Cánh của cò, hai đứa đắp chung đôi.

Cánh cò trở thành bạn đồng hành của con từ tuổi ấu thơ cho đến lúc trưởng thành:

Mai khôn lớn, con theo cò đi học
Cánh trắng cò bay theo gót đôi chân.
Lớn lên, lớn lên, lớn lên…
Con làm gì ?
Con làm thi sĩ!
Cánh cò trắng lại bay hoài không nghỉ
Trước hiên nhà
Và trong hơi mát câu văn.

Ở khổ thơ thứ ba, hình ảnh con cò được khai thác với ý nghĩa tượng trưng cho lòng mẹ luôn dõi theo con. Lời ru của mẹ thật tha thiết, xúc động:

Dù ở gần con,
Dù ở xa con
Lên rừng xuống bể,
Cò sẽ tìm con,
Cò mãi yêu con.

Từ sự thấu hiểu tấm lòng người mẹ, nhà thơ đã khái quát thành một quy luật tình cảm có tính chất vĩnh hằng:

Con dù lớn vẫn là con của mẹ,
Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con.

Câu ca dao trên là lời khẳng định: Con dù bao nhiêu tuổi vẫn là con của mẹ. Đoạn thơ sau: Đi suốt cuộc đời, lòng mẹ vẫn theo con, nhấn mạnh tình mẹ bao la, không bao giờ cạn.

Từ sự cảm động chân thành có tác dụng mở rộng, nâng cao ý nghĩa của hình tượng, sự vật thơ thành triết lí. Đó là đặc điểm chung và cũng là ưu điểm của thơ Chế Lan Viên.

Đoạn cuối bài thơ trở lại với âm hưởng nhịp nhàng, chậm rãi của lời ru và tác giả đã phát huy ý nghĩa phong phú của hình ảnh con cò trong lời ru đó:

À ơi!
Một con cò thôi,
Con cò mẹ hát
Cũng là cuộc đời
Ngủ đi ! Ngủ đi !
Cho cánh cò, cánh vạc,
Cho cả sắc trời
Đến hát quanh nôi

Bài thơ Con cò được xây dựng bằng bút pháp nghệ thuật độc đáo. Trước hết, về thể thơ, tác giả sử dụng thể thơ tự do vì nó có thể diễn đạt nhiều cung bậc cảm xúc một cách tự nhiên, linh hoạt. Tuy tác giả không sử dụng được thể thơ lục bát quen thuộc nhưng lời thơ vẫn phảng phất âm hưởng lời ru nhẹ nhàng, tha thiết. Bài thơ không đơn thuần là lời ru, mà còn là tâm hồn của một đời người. Nó hướng tâm trí người đọc đến sự chiêm nghiệm về tình mẫu tử thiêng liêng, vĩnh hằng.

Đoạn thơ cũng thể hiện sự vận dụng sáng tạo ca dao của Chế Lan Viên. Hình ảnh con cò trong ca dao chỉ là điểm xuất phát, là khởi nguồn cho những cảm xúc, liên tưởng phong phú của tác giả. Hình ảnh con cò trong bài thơ này thiên về nghĩa biểu trưng, nhưng không phải lúc nào nghĩa biểu tượng cũng rõ ràng, khóa chặt. Hình ảnh con cò trong bài thơ tuy gần gũi, quen thuộc nhưng vẫn chứa đựng những ý nghĩa mới và có giá trị biểu cảm cao.

Tình mẹ là đề tài muôn thuở và là nguồn cảm hứng không bao giờ cạn của các thi nhân. Người ta cũng đã nói nhiều về ý nghĩa và vai trò của những lời hát ru đối với tuổi thơ và trong đời sống con người. Hát ru ngày xưa rất quen thuộc và tự nhiên đối với các bà mẹ, nhưng ngày nay, nó đã trở thành một công việc khó khăn đối với nhiều bà mẹ trẻ. Không được nghe lời ru của mẹ là một thiệt thòi không nhỏ đối với tuổi thơ. Bài thơ Con cò của Chế Lan Viên được viết vào giữa thế kỷ XX, đến nay vẫn là lời nhắc nhở nhẹ nhàng mà thấm thía về tình mẹ con và khẳng định vai trò xây dựng nhân cách, nâng đỡ tâm hồn của con người. lời ru đối với đời sống tinh thần của con người. Như nhà thơ Nguyễn Duy đã viết:

Ta đi trọn kiếp con người
Cũng không đi hết mấy lời mẹ ru.

3. Phân tích bài thơ con cò của Chế Lan Viên chọn lọc siêu ý nghĩa:

Từ lâu, tình mẫu tử đã trở thành nguồn cảm hứng sáng tác của biết bao thi nhân. Tình cảm thiêng liêng, cao cả của Người đã đến với không chỉ tác giả mà còn đem đến cho người đọc nhiều cảm xúc đặc biệt. Nhiều tác phẩm đã được viết rất hay, rất tình ở thể loại này và trong số đó không thể không kể đến “Con cò” của Chế Lan Viên.

“Con cò” được Chế Lan Viên sáng tác năm 1962, nằm trong tập thơ “Hoa ngày nào – Con chim báo bão”. Bài thơ sử dụng hình ảnh cánh cò quen thuộc trong ca dao để nói lên tình yêu thương cao cả và tấm lòng bao la, sâu nặng của người mẹ. Trước hết, tác giả mở đầu bài thơ bằng những dòng thơ nhẹ nhàng, mượt mà:

“Con còn bế trên tay

Con chưa biết con cò

Nhưng trong lời mẹ ru

Có cánh cò đang bay

Con cò bay la

Con cò bay lả

Con cò cổng phủ

Con cò Đồng Đăng”

Những câu thơ gợi cho ta hình ảnh người mẹ ôm con trong vòng tay thân thuộc và ấm áp. Nó gợi cho ta nhớ đến lời ru “ ầu ơ” của bà, của mẹ – đó là những món ăn tinh thần không thể thiếu từ thuở ấu thơ. Trong bài hát mẹ em có nhắc đến quê hương, những cánh đồng lúa chín và những danh lam thắng cảnh của đất nước.

Đó vừa là tình yêu quê hương, vừa là lòng trắc ẩn với những mảnh đời vất vả, bất hạnh. Nhưng không chỉ yêu thương con cò trong câu ca dao mà mẹ còn gửi vào đó rất nhiều tình cảm trìu mến con cò:

“Cò một mình, cò phải kiếm lấy ăn,

Con có mẹ, con chơi rồi lại ngủ”.

Từ lâu, hình ảnh con cò đã là biểu tượng cho những người nông dân sớm hôm tất bật, cần mẫn. Trong bài thơ này, Chế Lan Viên một lần nữa nhắc đến lòng tham tột độ của con cò qua những hình ảnh như “con cò ăn đêm, cò xa tổ, gặp cành mềm, phải lo ăn măng…”. Từ đó, khéo léo liên tưởng đến hình ảnh những đứa trẻ thơ ngây sống trong vòng tay mẹ. Mẹ đã ban cho con tất cả những gì tốt đẹp nhất để con luôn được sống trong bình yên, hạnh phúc và đủ đầy:

“Ngủ yên! Ngủ yên! Ngủ yên!

Cành có mềm, mẹ đã sẵn tay nâng!

Trong lời ru của mẹ thấm hơi xuân.

Con chưa biết con cò, con vạc

Con chưa biết những cành mềm mẹ hát

Sữa mẹ nhiều, con ngủ chẳng phân vân”

Các từ “ngủ yên”, “em không biết”, “con” được lặp lại nhiều lần tạo cho người đọc cảm giác thân thuộc, gần gũi. Giúp người đọc thấy được tình yêu thương ấm áp mà người mẹ dành cho đứa con của mình.

Từ lời ru của mẹ, con dần lớn khôn:

“Con khôn lớn, con theo cò đi học,

Cánh trắng cò bay theo gót đôi chân”.

Có thể thấy rằng dù còn nhỏ hay đã trưởng thành, người mẹ vẫn luôn đồng hành cùng con, theo bước chân con đến trường. Chế Lan Viên đã rất tài tình khi mượn hình ảnh con cò để nói về tình cảm, sự chăm sóc của người mẹ dành cho đứa con của mình. Rồi con cò cũng đỡ chân tôi.

Lời ru của mẹ và hình ảnh con cò đã nuôi tôi không lớn, theo tôi từng bước đi, để rồi nó trở thành người không ngừng nuôi dưỡng tâm hồn tôi, là bến đỗ cho những ước mơ của tôi:

“Lớn lên! Lớn lên! Lớn lên!

Con làm gì?Con làm thi sĩ!

Cánh cò trắng lại bay hoài không nghỉ

Trước hiên nhà và trong hơi mát câu văn”.

Điệp ngữ “lớn lên”, “con” thúc nhịp nhanh hơn, lừa dối hơn thể hiện niềm vui mừng, sự mong chờ của người mẹ vào tương lai tươi sáng của con mình. Từ cảm xúc đó, bài thơ chuyển sang những suy nghĩ, những hiểu biết và kinh nghiệm:

“Dù ở gần con

Dù ở xa con

Lên rừng xuống bể

Cò sẽ tìm con

Cò mãi yêu con”

Những câu thơ như một lời khẳng định rằng dù có bao nhiêu dị vật, bao nhiêu đau khổ thì mẹ vẫn luôn ở bên con. Luôn dõi theo từng bước đi của con, luôn ủng hộ và bảo vệ con. Xuyên suốt bài thơ, ta có thể thấy hình ảnh trung tâm là hình ảnh cánh cò trắng mệt mỏi nhưng ẩn sâu bên trong đó là hình ảnh người mẹ luôn yêu thương con.

“Con dù lớn vẫn là con của mẹ

Đi hết đời lòng mẹ mãi theo con”.

Bao nhiêu tình cảm, bao nhiêu tâm linh được gửi gắm trong hai câu thơ trên. Ý thơ đã rõ, nhưng cảm xúc trong đó thì miên man, bất tận. Câu thơ không chỉ đơn thuần nói về tình mẫu tử thiêng liêng, cao cả mà nó còn bao hàm sự biết ơn của người con dành cho mẹ của mình.

Đọc “Con cò” của Chế Lan Viên ta như được sống lại trong không gian ca dao quen thuộc, như tìm lại tuổi thơ và nhất là được cảm nhận từng cử chỉ thân thương của người mẹ hiện ra. trong từng câu, từng chữ.