Phân tích khổ 4 bài thơ Con cò của Chế Lan Viên siêu hay

1. Dàn ý Phân tích khổ 4 bài thơ Con cò của Chế Lan Viên siêu hay:

1.1. Mở bài:

Giới thiệu chung về tác giả Chế Lan Viên và bài thơ Con cò

– Chế Lan Viên là nhà thơ quê ở Quảng Trị, ông nổi tiếng với phong trào Thơ mới với tập thơ để lại ấn tượng: Hoang vắng (1937).

– Con cò là bài thơ sáng tác năm 1962, nằm trong tập Hoa mỗi ngày, Tiếng chim báo bão (1962).

– Khai thác hình tượng con cò trong ca dao, dân ca, hát ru để tôn vinh tình mẹ và ý nghĩa của lời ru đối với đời sống con người

1.2. Thân bài:

a. Phân tích ý nghĩa biểu tượng con cò:

* Hình ảnh con cò qua lời ru thuở ấu thơ

– Hình ảnh con cò là ẩn dụ cho hình ảnh người phụ nữ nông dân đức độ, hi sinh

– Hình ảnh con cò được gợi lên trực tiếp từ những câu ca dao dùng để hát ru:

“ Con cò bay lả bay la
Bay từ cổng phủ bay ra cánh đồng”

– Hình ảnh con cò gợi cuộc sống xưa từ làng ra phố, bình dị, ít biến động

– Hình ảnh con cò trong lời ru của mẹ: hình ảnh con cò trong ca dao

“ Con cò mà đi ăn đêm
Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao”

Hay:

“ Cái cò lặn lội bờ ao
Gánh gạo nuôi chồng tiếng khóc nỉ non”

– Hình ảnh những người phụ nữ da nhăn nheo, vất vả nuôi chồng con, nuôi con đã trở thành biểu tượng của những người nông dân nghèo khổ. Hình ảnh con cò đi vào thế giới tâm hồn của trẻ thơ

* Con cò gần gũi, thân thiết với trẻ thơ qua những lời ru dịu dàng, ngọt ngào

– Từ rời xa lời ru của mẹ, cò bước ra làm quen với các em nhỏ, rồi cò trở thành người bạn thân

– Gắn bó với các em từ thuở còn nhỏ, khi cắp sách đến tuổi trưởng thành:

“ Con ngủ yên thì cò cũng ngủ
Cánh của cò hai đứa đắp chung đôi
Mai khôn lớn con theo cò đi học
Cánh trắng cò bay theo gót đôi chân”

Con cò trở thành người bạn đồng hành thân thiết, cánh cò không ngừng bay qua không gian và thời gian, theo từng ước mơ – khát khao của mỗi đứa trẻ.

* Hình ảnh con cò là biểu tượng cho lòng nhân ái bao la của người mẹ dành trọn cho đời con

– Từ sự thấu hiểu lòng mẹ, nhà thơ đã tự mình đúc kết và miêu tả nội dung tình cảm

“ Con dù lớn vẫn là con của mẹ
Đi hết đời lòng mẹ vẫn theo con”

– Câu thơ chan chứa tình thương, triết lí, khẳng định tình mẫu tử trường tồn, nhiệm mầu (qua điệp từ “dù” và “vẫn”)

– Đoạn cuối bài thơ trở về với âm thanh, lời ru trong hình ảnh

“ Một con cò thôi
Con cò mẹ hát
Cũng là cuộc đời
Vỗ cánh qua nôi”

– Chỉ với hình ảnh con cò trong lời ru của mẹ còn chứa đựng bao bài học cuộc sống cũng như tình yêu thương tha thiết của mẹ dành cho con, hãy lắng nghe qua âm điệu tha thiết của lời ru.

b. Nghệ thuật của bài thơ:

– Thể thơ tự do nhưng mang dáng dấp của thơ lục bát, cảm xúc, nhịp điệu

– Bài thơ mang âm hưởng dân gian, ngọt ngào sâu lắng như một lời ru ấm áp

– Việc sáng tạo những hình ảnh, biểu tượng quen thuộc vẫn có khả năng hàm chứa ý nghĩa mới

1.3. Kết thúc:

– Bài thơ Con cò của Chế Lan Viên gợi một tiếng ru ấm áp thân thương, vận dụng một cách sáng tạo nhịp điệu, ca từ của ca dao.

– Đoạn thơ là lời khẳng định, khúc hát chan chứa tình mẹ con và ý nghĩa của lời ru đối với cuộc đời mỗi con người từ trung tâm hình ảnh con cò được gợi ra trong câu thơ quen thuộc.

2. Phân tích khổ 4 bài thơ Con cò của Chế Lan Viên siêu ý nghĩa:

Chế Lan Viên (1920-1989) tên thật là Phan Ngọc Hoan, quê Quảng Trị, lớn lên ở Bình Định. Ông là nhà thơ kiệt xuất có nhiều đóng góp quan trọng cho nền văn học nước nhà thế kỷ XX. Nhà nước truy tặng ông Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật. Phong cách thơ Chế Lan Viên rất độc đáo, sắc sảo, trí tuệ, khúc triết và trữ tình. Hình ảnh trong thơ ông phong phú, đa dạng, kết hợp giữa yếu tố thực và ảo, được tạo nên bởi trí tưởng tượng phong phú nên ẩn chứa vô vàn điều bất ngờ, thú vị.

Bài thơ Con cò gợi lại hình ảnh con cò quen thuộc trong ca dao nhưng nhà thơ không dừng lại ở những nghĩa có sẵn mà mở rộng, nâng tầm nó trở thành biểu hiện cao cả của người mẹ, lòng mẹ bao la, sâu nặng, khát khao được sống. của mỗi đứa trẻ.

Bài thơ Con cò được viết theo thể tự do, các câu thơ dài ngắn không đều, nhiều câu lặp lại, nhịp điệu thay đổi linh hoạt. Mỗi đoạn mở đầu bằng một vài câu thơ ngắn, tiếp đến là những câu dài mở ra những liên tưởng phong phú hoặc những suy tư triết lý sâu sắc.

Khai thác hình ảnh con cò trong những câu hát ru có từ hàng nghìn năm trước, bài thơ Con cò của Chế Lan Viên phê phán phẩm chất mẹ mờ và khẳng định ý nghĩa to lớn của lời ru đối với đời sống tinh thần của mỗi đứa con. Mọi người

Bố cục bài thơ gồm 3 phần, được sắp xếp theo tiến trình phát triển ý nghĩa của hình ảnh trung tâm.

Phần 1: Hình ảnh người con đến với tuổi thơ qua lời ru của mẹ.

Phần 2: Hình ảnh con cò đi vào tiềm thức của tuổi thơ, trở nên gần gũi và sẽ gắn bó suốt đời với con người.

Đoạn 3: Từ hình ảnh con cò, tác giả suy ngẫm về ý nghĩa lời ru và lòng mẹ bao la.

Hình ảnh con cò quen thuộc trong ca dao được Chế Lan Viên lấy làm hình ảnh chủ đạo của bài thơ. Con cò là hình ảnh ẩn dụ cho người nông dân, đặc biệt là người phụ nữ trong cuộc sống bận rộn nhưng có tấm lòng nhân ái, đức hi sinh. Chế Lan Viên khai thác hình ảnh con cò với ý nghĩa biểu tượng cho lòng mẹ:

Con còn bế trên tay
Con chưa biết con cò
Nhưng trong lời mẹ hát
Có cánh cò đang bay:
“Con cò bay la
Con cò bay lả
Con cò cổng phủ,
Con cò Đồng Đăng…”

Những câu ca dao trên làm ta liên tưởng đến câu ca dao đã trở thành lời ru quen thuộc của bà, của mẹ;

Con cò bay lả, bay la,
Bay từ cửa phủ bay ra cánh đồng…
Con cò bay lả, bay la
Bay từ cửa phủ bay về Đồng Đăng…

Tác giả chỉ lược bớt một số từ trong mỗi câu ca dao để góp phần thể hiện phong phú ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh con cò.

Không gì bằng niềm hạnh phúc của người mẹ ru con ngủ trong khung cảnh êm đềm. Hạnh phúc thay những đứa trẻ được ru giấc ngủ êm đềm bằng lời ru ngọt ngào của mẹ:

Cò một mình cò phải kiếm lấy ăn,
Con có mẹ, con chơi rồi lại ngủ.
“Con cò ăn đêm,
Con cò xa tổ,
Cò gặp cành mềm,
Cò sợ xáo măng…”

Ngày xưa họ phải khổ luyện kiếm cái ăn dưới ruộng sâu và sống nương tựa lẫn nhau. Còn hôm nay con được mẹ nuôi ẵm nên con chơi rồi ngủ. Những khoảng trống trong lời ru của mẹ là những cảm xúc phiêu bồng sinh sôi. Nhưng con không phải sợ vì mẹ luôn ở bên con. Mẹ là chỗ dựa tin cậy, là lá chắn suốt đời cho con:

Ngủ yên! Ngủ yên!
Cò ơi, chớ sợ!
Cành có mềm, mẹ đã sẵn tay nâng!
Trong lời ru của mẹ thấm hơi xuân,
Con chưa biết con cò, con vạc.
Con chưa biết những cành mềm mẹ hát,
Sữa mẹ nhiều, con ngủ chẳng phân vân.

Qua lời ru thân thương của mẹ, hình ảnh con cò đã đi vào tâm hồn tuổi thơ một cách nhẹ nhàng, thư thái. Lời ru của mẹ là khởi đầu cho con đường đi vào thế giới tâm hồn của mỗi đứa trẻ, lứa tuổi còn ngơ ngác, đứa trẻ chưa thể hiểu nội dung, ý nghĩa lời ru nhưng ta cảm nhận được tình yêu thương. vuốt ve, mơn trớn bằng những âm điệu ngọt ngào, êm dịu. Họ nhận được tình yêu và sự bảo vệ của người mẹ bằng trực giác.

Khổ thơ đầu được ghép lại bằng những hình ảnh thật đáng yêu: Sữa mẹ dồi dào, con đã ngủ say và băn khoăn.

Ở khổ thơ thứ hai, những cánh mỏng trong lời ru đã chìm sâu vào tiềm thức của tuổi thơ, trở nên gần gũi, thân thiết và sẽ theo em đến suốt cuộc đời. Hình tượng con cò trong ca dao vẫn tiếp tục sống trong mỗi chúng ta bởi nó đã được xây dựng nên bằng chính kinh nghiệm và trí tưởng tượng phong phú của nhà thơ. Hình ảnh con cò tượng trưng cho lòng mẹ, sự dìu dắt, đùm bọc dịu dàng, bền bỉ của người mẹ đối với con.

Với tấm lòng chan chứa yêu thương, người mẹ hiền ru con vào giấc ngủ say:

Ngủ yên ! Ngủ yên! Ngủ yên !
Cho cò trắng đến làm quen,
Cò đứng ở quanh nôi
Rồi cò vào trong tổ.
Con ngủ yên thì cò cũng ngủ
Cánh của cò, hai đứa đắp chung đôi.

Cánh cò trở thành bạn đồng hành của con từ tuổi ấu thơ cho đến lúc trưởng thành:

Mai khôn lớn, con theo cò đi học
Cánh trắng cò bay theo gót đôi chân.
Lớn lên, lớn lên, lớn lên…
Con làm gì ?
Con làm thi sĩ!
Cánh cò trắng lại bay hoài không nghỉ
Trước hiên nhà
Và trong hơi mát câu văn.

Ở khổ thơ thứ ba, hình ảnh con cò được khai thác với ý nghĩa tượng trưng cho lòng mẹ luôn dõi theo con. Lời ru của mẹ thật tha thiết, xúc động:

Dù ở gần con,
Dù ở xa con
Lên rừng xuống bể,
Cò sẽ tìm con,
Cò mãi yêu con.

Từ sự thấu hiểu lòng mẹ, nhà thơ đã phát hiện ra một quy luật muôn thuở của tình cảm:

Con dù lớn vẫn là con của mẹ,
Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con.

Câu ca dao trên là lời khẳng định: Con dù bao nhiêu tuổi vẫn là con của mẹ. Đoạn thơ sau: Đi suốt cuộc đời, lòng mẹ vẫn theo con, nhấn mạnh tình mẹ bao la, không bao giờ cạn.

Từ sự cảm động chân thành có tác dụng mở rộng, nâng cao ý nghĩa của hình tượng, sự vật thơ thành triết lí. Đó là đặc điểm chung và cũng là ưu điểm của thơ Chế Lan Viên.

Đoạn cuối bài thơ trở lại với âm hưởng nhịp nhàng, chậm rãi của lời ru và tác giả đã phát huy ý nghĩa phong phú của hình ảnh con cò trong lời ru đó:

À ơi!
Một con cò thôi,
Con cò mẹ hát
Cũng là cuộc đời
Ngủ đi ! Ngủ đi !
Cho cánh cò, cánh vạc,
Cho cả sắc trời
Đến hát quanh nôi

Bài thơ Con cò được xây dựng bằng bút pháp nghệ thuật độc đáo. Trước hết, về thể thơ, tác giả sử dụng thể thơ tự do vì nó có thể diễn đạt nhiều cung bậc cảm xúc một cách tự nhiên, linh hoạt. Tuy tác giả không sử dụng được thể thơ lục bát quen thuộc nhưng lời thơ vẫn phảng phất âm hưởng lời ru nhẹ nhàng, tha thiết. Bài thơ không đơn thuần là lời ru, mà còn là tâm hồn của một đời người. Nó hướng tâm trí người đọc đến sự chiêm nghiệm về tình mẫu tử thiêng liêng, vĩnh hằng.

Đoạn thơ cũng thể hiện sự vận dụng sáng tạo ca dao của Chế Lan Viên. Hình ảnh con cò trong ca dao chỉ là điểm xuất phát, là khởi nguồn cho những cảm xúc, liên tưởng phong phú của tác giả. Hình ảnh con cò trong bài thơ này thiên về nghĩa biểu trưng, nhưng không phải lúc nào nghĩa biểu tượng cũng rõ ràng, khóa chặt. Hình ảnh con cò trong bài thơ tuy gần gũi, quen thuộc nhưng vẫn chứa đựng những ý nghĩa mới và có giá trị biểu cảm cao.

Tình mẹ là đề tài muôn thuở và là nguồn cảm hứng không bao giờ cạn của các thi nhân. Người ta cũng đã nói nhiều về ý nghĩa và vai trò của những lời hát ru đối với tuổi thơ và trong đời sống con người. Hát ru ngày xưa rất quen thuộc và tự nhiên đối với các bà mẹ, nhưng ngày nay, nó đã trở thành một công việc khó khăn đối với nhiều bà mẹ trẻ. Không được nghe lời ru của mẹ là một thiệt thòi không nhỏ đối với tuổi thơ. Bài thơ Con cò của Chế Lan Viên được viết vào giữa thế kỷ XX, đến nay vẫn là lời nhắc nhở nhẹ nhàng mà thấm thía về tình mẹ con và khẳng định vai trò xây dựng nhân cách, nâng đỡ tâm hồn của con người. lời ru đối với đời sống tinh thần của con người. Như nhà thơ Nguyễn Duy đã viết:

Ta đi trọn kiếp con người
Cũng không đi hết mấy lời mẹ ru.

3. Phân tích khổ 4 bài thơ Con cò của Chế Lan Viên siêu hay:

Ai đó đã từng nói: “Kỳ quan vĩ đại nhất của hóa học là trái tim người mẹ”. Từ lâu, chủ đề về tình mẹ – tình mẫu tử đã trở thành nguồn cảm hứng, khơi dậy biết bao cảm xúc để các nhà thơ viết nên những vần thơ hay, cảm động. Nhà thơ Nguyễn Duy trong bài thơ “Ngồi buồn nhớ mẹ già…” đã từng có thơ:

“Ta đi trọn kiếp con người
Cũng không đi hết mấy lời mẹ ru.”

Hay Chế Lan Viên cũng đã từng viết:

” Thêm một người trái đất sẽ trật hơn
Nhưng thiếu mẹ, thế giới đầy nước mắt
Đối với con, riêng mẹ là duy nhất
Mẹ từng ngày dõi theo bước chân con.”

Và viết về tình mẹ, Chế Lan Viên – một trong những tên tuổi hàng đầu của thơ ca Việt Nam thế kỷ 20 với tác phẩm “Con cò cũng” (1962) xuất sắc và lay động lòng yêu trẻ thơ. vô biên và ý nghĩa lời ru của mẹ đối với cuộc đời mỗi người.

Bài thơ mở đầu bằng hình ảnh con cò qua lời ru của mẹ đối với tuổi thơ của đứa con. Xuyên suốt toàn bộ tác phẩm, tác giả đã tạo nên hình ảnh con cò với ý nghĩa tượng trưng cho lòng mẹ và ý nghĩa lời ru trong cuộc đời của mỗi người. Từ lâu, hình ảnh con cò đã đi vào ca dao Việt Nam với nhiều ý nghĩa khác nhau. Ở đây, tác giả không đưa nguyên văn những câu thơ về con cò vào thơ của mình mà chỉ lấy ý tưởng, hình ảnh nhưng rất gợi cảm. Đầu tiên, nó hướng người đọc đến một không gian sống ở làng quê Việt Nam thanh bình, tĩnh lặng với cánh đồng quê bao la, bát ngát:

“ Con cò bay la
Con cò bay lả
Con cò cổng phủ,
Con cò Đồng Đăng…”

Câu thơ được nhà thơ lấy ý từ câu ca dao xưa:

“ Con cò bay lả bay la
Bay từ cổng phủ bay ra cánh đồng
Con cò bay lả bay la
Bay từ của phủ bay về Đồng Đăng.”

Còn hình ảnh “Con cò đêm, cò xa tổ, cò nhánh, cò lặn…” là biểu tượng cho người nông dân, các bà, các mẹ chịu nắng mưa, lặn lội kiếm tìm. đời nhưng đức hi sinh vô cùng, nhân phẩm cao cả. Đoạn thơ gợi cho người đọc nhớ đến những câu ca dao xưa nói về cảnh phiêu bạt, lam lũ, gian khổ:

“ Con cò mà đi ăn đêm
Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống áo
Ông ơi ông vớt tôi nao
Tôi có lòng nào ông hãy xáo măng
Có xáo thì xáo nước trong
Đừng xáo nước đục đau lòng cò con…”

Hay:

“Con cò lặn lội bờ sông
Gánh gạo nuôi chồng tiếng khóc nỉ non.”

“Cái cò đi đón cơn mưa
Tối tăm mù mịt ai đưa cò về…”

Trong bài thơ, qua lời ru của mẹ, hình ảnh con cò đã đi vào tâm hồn đứa trẻ một cách vô thức. Nhưng qua những lời ru ngọt ngào, thiết tha ấy của người mẹ, làn điệu hồn dân tộc, nếp sống của người cha đã thấm sâu vào tâm hồn ngây thơ, non nớt của những đứa trẻ, bồi đắp trong các em ý thức về cội nguồn, về tình yêu quê hương đất nước. Đây là nơi bắt đầu con đường đi vào thế giới tâm linh của mỗi người. Đứa trẻ không hiểu và không cần hiểu ý nghĩa của những lời ru đó mà chúng chỉ cần được vuốt ve trong những giai điệu ngọt ngào, êm dịu của lời ru là có thể đón nhận một cách vô thức và vô thức tình yêu thương, sự che chở của bạn. mẹ dịu dàng:

“ Con chưa biết con cò, con vạc
Con chưa biết những cành mềm mẹ hát,
Sữa mẹ nhiều con ngủ chẳng phân vân….”

Để làm nổi bật tình mẫu tử thiêng liêng, bền chặt, Chế Lan Viên đã sử dụng nghệ thuật tương phản giữa cánh cò và đứa con:

“ Cò một mình cò phải kiếm lấy ăn
Con có mẹ, con chơi rồi lại ngủ.”

“Cò” lẻ loi, cô đơn, quanh năm, quanh tháng, bất kể nắng mưa, sáng hay tối, đông hay hè đều một mình “kiếm ăn”. Ngược lại, đứa con dưới bàn tay chăm sóc của mẹ, bởi tình yêu thương thầm lặng của mẹ, mẹ luôn ở bên con nên đứa trẻ vô tư “chơi rồi ngủ”. Qua đó, người đọc thấy được tình thương của mẹ dành cho con bao la biết bao!.

Thậm chí, một tay bế con, một tay vuốt ve, vỗ về con nhưng mẹ vẫn sợ con sẽ hoảng sợ khi gặp con cò bị thương trong giấc mơ qua lời ru của mẹ về con cò:

“ Ngủ yên! Ngủ yên! Cò ơi, chớ sợ!
Cành có mềm, mẹ đã sẵn tay nâng!”

Nhịp thơ 2/2/2/2, kết hợp với điệp ngữ “ngủ yên” được lặp lại hai lần và các dấu chấm than xuất hiện liên tiếp làm cho nhịp thơ trở nên ngọt ngào, nhẹ nhàng, thiết tha. tha thứ, rất phù hợp với lời ru của mẹ: vỗ về, xoa dầu, chăm sóc…. Đồng thời giúp con người có thể yên tâm, ngủ ngon trong những giấc mơ đẹp.

Tóm lại, với việc vận dụng sáng tạo những câu ca dao về hình ảnh con cò trong lời ru của mẹ, nhà thơ đã miêu tả thật chi tiết và cảm động về tình yêu thương, đùm bọc, nuôi dưỡng của người mẹ. đứa trẻ.

Theo lời ru của mẹ, đôi cánh lớn mạnh, đôi cánh bay từ lời ru vào đời, làm quen với con và trở thành người bạn đồng hành nâng đỡ con trên mọi nẻo đường đời thật thân thiết. , thuộc, gần (đoạn II). Khi còn trong trạng thái: “Nếu con ngủ yên con cò cũng ngủ/ Đôi cánh cò đôi bên nhau đáp xuống đất”. Khi đến tuổi cắp sách đến trường: “Mai chưa già em theo cò đi học/ Cánh cò trắng bay theo chân em”. Khi lớn lên: “Những cánh cò trắng lại bay lượn/ Trước nhà/ Và trong câu hò mát rượi…”. Như vậy, con cò gợi ý nghĩa biểu tượng về lòng mẹ, về sự dìu dắt, nâng đỡ dịu dàng, bền bỉ của mẹ. Tình yêu và lời ru của mẹ đã nuôi con khôn lớn, trưởng thành, chấp cánh ước mơ cho con, là nguồn dưỡng chất vô tận của con

Giọng thủ thỉ tình cảm của những người mẹ hiền đã biến thành giọng triết lý, tầm nhìn và trải nghiệm sâu sắc. Đoạn 3, hình ảnh con cò được nhấn mạnh với ý nghĩa tượng trưng cho tấm lòng người mẹ luôn ở bên con suốt cuộc đời.